Homonimy - jedno słowo a tyle znaczeń

Homonimy - definicja ze słownika

Zanim przejdziemy do zawiłości naszej pięknej polszczyzny, poznajmy definicję słowa „homonimy”. Według Słownika Języka Polskiego PWN – „homonimy to pojedyncze słowa lub związki wyrazowe o jednakowym brzmieniu czy pisowni, lecz odmiennym znaczeniu i etymologii”. Tak więc, cechą wyróżniającą homonimy spośród innych wyrazów jest ich wieloznaczność. Dlatego też homonimy doceniane są przez twórców reklamy, dziennikarzy czy pisarzy. Spotykamy je nie tylko w tekstach marketingowych, publicystycznych, informacyjnych i literackich, ale także w dowcipach czy nawet na plakatach wyborczych.

Homonimy i rodzaje

Wśród homonimów wyróżnia się trzy rodzaje, w zależności od tego, co je łączy. Mamy więc:

• homonimy - słowa o identycznej wymowie i pisowni, np.:
  

zamek - do drzwi, błyskawiczny w kurtce, jako średniowieczna budowla,

państwo - jako kraj lub jako grono osób,

damy - w kontekście dawania oraz określenia grupy kobiet;  

• homofony - słowa, które mają taką samą wymowę, ale różną pisownię, np.:
  

morze (akwen) i może (prawdopodobieństwo),

bóg (istota nadprzyrodzona) i buk (gatunek drzewa),

hart (wytrzymałość) i chart (rasa psa),

kot (zwierzę) i kod (pocztowy);

• homogramy (lub homografy) - słowa, które mają taką samą pisownię, ale różną wymowę, np.:
  

cis (ćis - gatunek drzewa) i c-is (jako dźwięk),

zamarzać (rozmar-zać z zimna) i zamarzać (zamażać - czyli morzyć głodem),

rozmarzać (rozmar-zać - roztapiać) i rozmarzać (rozmaż-ać - pobudzać od marzenia).

Wspomniane na wstępie problemy z ortografią przysparzają homofony, które różnią się zazwyczaj zapisem głosek np. kąt - kont, rąb - romb, wież - wierz, jeżyk - jerzyk, kolaż - kolarz.

Homonimy - zabawy ze słowami w reklamie

Homonimy są często wykorzystywane do tworzenia zabawnych gier słownych, które mają na celu zwrócić uwagę odbiorcy. Ta atrakcyjna forma sprawia, że slogan czy motto zapadają bardziej w pamięć niż pozostałe słowa. Posłużymy się tu wyrażeniem, które pojawia się często w reklamach czekolady lub czekoladowych słodyczy. Chodzi o „rozpływać się w ustach”, które znaczy dosłownie „topnieć” pod wpływem ciepła oraz metaforycznie - czegoś niezwykle pysznego. Tym sposobem otrzymujemy ciekawy przekaz, w którym za pomocą homonimu podkreślamy szczególne właściwości czekolady.

Homonimy w kampanii wyborczej

Nie sposób wspomnieć o tym dość powszechnym zjawisku w okresie agitacji wyborczej. Często bowiem na plakatach i banerach wyborczych można spotkać - gry słowne, które polegają na zestawieniu charakterystycznego nazwiska kandydata z jego potocznym znaczeniem. Przykładów takich nie trzeba daleko szukać, wybory do samorządów lokalnych uwolniły kreatywne podejście do autoprezentacji. Z humorem i z dystansem do własnej osoby powstały takie slogany jak:

• Wybierz swojego ZIOMKA.
• Nie bój się puścić Bąka do Rady Powiatu.
• Twój GACH w samorządzie.

Tym zabawnymi przykładami (zaczerpniętymi z życia) kończymy nasz artykuł. Zachęcamy do wykorzystywania homonimów w tekstach, które uatrakcyjnią jego lekturę. Rozbawić czytelnika niezwykłą grą słów to zdobyć jego uwagę! Dla copywriterów i twórców tekstów to jedno z najważniejszych wyzwań.