Jak napisać recenzję?

Nowo stworzony film, kolejna książka poczytnego autora czy sztuka teatralna wystawiana po raz pierwszy to pozycje interesujące osoby, dla których kulturalny rozwój oraz intelektualna rozrywka jest bardzo ważną częścią życia. Jednak nierzadko, zanim zdecydujemy się osobiście zasmakować w nowościach kulturalnych chętnie czytamy recenzje, które naświetlą nam fabułę wybranej pozycji. Jak napisać recenzję, która zachęci do przeczytania książki, obejrzenia sztuki lub filmu? Jakie cechy posiada dobra recenzja i jak powinien być zbudowany idealny tekst, który rzeczywiście wyczerpnie temat? Poznaj sprawdzone zasady i przygotuj recenzję, która zostanie doceniona przez czytelników.

Co to jest recenzja?

Recenzja to najczęściej osobisty i krytyczny opis dzieła. Może ona dotyczyć spektaklu teatralnego, filmu, książki czy imprezy rozrywkowej. Jest zarysem fabuły, który ma na celu zachęcić (lub w niektórych przypadkach – zniechęcić) ewentualnego odbiorcę do osobistego zapoznania się z przedsięwzięciem. Może zawierać opinie na temat dzieła, ale bardzo ważne jest, aby nie zdradzała najistotniejszych szczegółów i zachowywała zakończenie w tajemnicy przed czytelnikiem. Recenzja pełni rolę informacyjną, postulatywną lub wartościującą i bezpośrednio odnosi się do analizowanego dzieła. Często posiada elementy refleksyjne oraz porównania nawiązujące do poprzednich pozycji tego samego twórcy.

Budowa recenzji

Recenzja powinna składać się z 3 istotnych elementów:

• wstępu,
• rozwinięcia,
• zakończenia.

Wstęp w recenzji najczęściej zawiera wszystkie istotne informacje o rodzaju dzieła, nazwie patrona medialnego. To tutaj powinno znaleźć się nazwisko autora, reżysera i ewentualnie scenarzysty, nazwa wydawnictwa, nazwa wytwórni filmowej czy studia teatralnego, miejsce i data premiery, ogólny zarys fabuły (bez informacji o finale).

Rozwinięcie recenzji jest bardziej szczegółową analizą i zawiera elementy osobistych konkluzji autora odnośnie do dzieła. Powinny znaleźć się tutaj m.in. nazwiska aktorów grających główne role (czasami także aktorów drugoplanowych) z uwagami na temat ich gry aktorskiej, spostrzeżenia na temat wiarygodności postaci granych przez aktorów, podkładów muzycznych, wprowadzonych innowacji technicznych, ogólne wrażenia artystyczne.

Zakończenie recenzji to subiektywne wyrażenie doznań, oceny dzieła, uzasadnienie swoich wywodów i opinii oraz zachęcenie bądź zniechęcenie do zapoznania się z danym utworem.

Cechy recenzji

Każda recenzja (bez względu na rodzaj recenzowanego dzieła) musi zawierać istotne elementy, które pozwolą zorientować się w zamiarach twórcy danej pozycji.

W tekście powinny znaleźć się:

• opis dzieła – tytuł, nazwisko lub pseudonim autora, rok powstania, a w przypadku filmu, sztuki teatralnej czy innego rodzaju spektaklu — nazwisko reżysera, głównych aktorów i najważniejszych postaci,
• datę premiery, ogólny zarys fabuły z wyszczególnieniem tematyki w niej poruszanej,
• własną, ale rzetelną ocenę uzasadnioną dobrymi argumentami,
• istotę działa opisaną według osobistych przemyśleń.

Recenzja powinna być również dostosowana do przeciętnego odbiorcy. Nie musi zawierać specjalistycznych i niezrozumiałych wyrażeń, a jedynie osobiste konkluzje piszącego. Najważniejszą sprawą w tego typu opisie jest absolutny zakaz zdradzania zakończenia opisywanego dzieła, a tym bardziej wprowadzania własnych teorii, mogących zaburzyć prawidłową ocenę.

Rodzaje recenzji

Recenzje można podzielić na 3 rodzaje:

• recenzja felietonowa – dotyczy rozbudowania opisu pod względem perspektywy tematycznej i problemowej,
• recenzja eseistyczna – przedstawia osobisty punkt widzenia i własny stosunek do opisywanego dzieła,
• recenzja informacyjna – ma na celu poinformowanie czytelnika o tematyce utworu, jego głównych aspektach, charakterystycznych cechach i zamierzonych założeniach autora.

Przykłady recenzji

Recenzować można wiele dzieł artystycznych. Najczęściej są to: filmy, utwory muzyczne, spektakle teatralne czy widowiskowe, książki, wydarzenia rozrywkowe (koncerty, wystawy, festiwale, festyny).

Recenzja wystawy

Najważniejszymi elementami recenzji wystawy to przede wszystkim data i tytuł, rodzaj prezentowanych eksponatów, dane autora lub autorów prezentujących swoje dzieła, nazwa organizatora przedsięwzięcia. Należy opisać także ilość przedmiotów zgromadzonych na wystawie, ich wartość artystyczną, ogólny wystrój otoczenia wystawy, aranżacje i nastrój panujący wśród uczestników. Przedmiotem wystawy mogą być zdjęcia, eksponaty archeologiczne, prace artystyczne czy wyroby rękodzielnicze. Recenzent opisujący swoje wrażenia powinien wziąć pod uwagę opinie uczestników oraz subiektywne odczucia w stosunku do oglądanych dzieł.

Recenzja filmu

Opis fabuły filmu powinien wprowadzić czytelnika w tematykę utworu, dlatego na pierwszym miejscu recenzowanej pozycji muszą znaleźć się jej najważniejsze cechy.

Chodzi tutaj o:

• tytuł filmu,
• gatunek,
• nazwiska osób zaangażowanych w realizację przedsięwzięcia, czyli: autora (jeżeli utwór powstał na podstawie lub jest adaptacją innego dzieła), reżysera, scenarzysty, głównych aktorów,
• datę premiery,
• ewentualnie uzyskane nagrody,
• rodzaj muzyki użytej jako podkład,
• efekty specjalne,
• montaż.

Wszystkie te informacje pozwolą czytelnikowi zorientować się, czy w jego mniemaniu film spełni oczekiwania, czy też można sobie tę pozycję darować. Recenzent filmu w swojej subiektywnej opinii również powinien wyrazić swoje zdanie, które ma na celu ułatwienie podjęcia przez odbiorcę decyzji.

Recenzja książki

Dzieło literackie jest najtrudniejsze w bezstronnej ocenie, ponieważ autorzy, tworząc utwory, nie zawsze trzymają się swojego stylu pisarskiego. Recenzja nowo wydanej książki może zawierać porównania do poprzednich pozycji tego autora, wyrażające subiektywne wrażenia recenzującego. Każdy opis może ukazywać okoliczności powstania danego utworu, przyznane autorowi nagrody, rok wydania, ogólny zarys treści i naświetloną problematykę utworu. Dodatkowym opisem może być ocena stylu pisarskiego, użytego w treści języka, prawdziwość przedstawionych bohaterów, a także estetyka szaty graficznej. Opis można zakończyć uwagą, czy przedstawiony utwór wart jest uwagi, czy czytanie go przyniesie wymierne wartości odbiorcy (dostarczy mu rozrywki, wzruszy lub wywoła inne emocje).

Każda recenzja pozwala ocenić, czy zaprezentowane dzieło jest warte uwagi, czy wręcz przeciwnie. Należy jednak pamiętać, że recenzja to najczęściej subiektywne opinie recenzentów i nie zawsze są miarodajne. Warto więc zapoznać się z recenzjami kilku autorów i dopiero na tej podstawie zdecydować o swoich pragnieniach.

Jak napisać recenzję?

Pamiętaj, że recenzja należy do typowo subiektywnych form, w których autor może pozwolić sobie na większą dowolność niż podczas redagowania bezstronnych informacji. Recenzja ma być wartościowa i dostarczać czytelnikowi informacji o dziele, ale jednocześnie jest to lekki tekst, który powinien być przyjemny w odbiorze. Zrób research dotyczący dzieła, przygotuj obiektywne fakty i dostosuj język do odbiorcy. Jednocześnie możesz swobodnie odbiegać nieco od tematu, nawiązywać do kontekstu kulturowego, używać nieszablonowych zwrotów, wplatać w tekst porównania czy anegdotki. Forma recenzji ma być tak przygotowana, aby oddziaływać na wyobraźnię czytającego.

Potrzebujesz recenzji, którą zamieścisz w portalu rozrywkowym lub kulturalnym, serwisie ogólnoinformacyjnym lub na blogu? Nie wiesz, jak przygotować porywający tekst, który wyróżni się na tle szablonowych recenzji publikowanych w wielu innych miejscach? Pomożemy Ci przygotować recenzję dopasowaną do miejsca, w którym zostanie opublikowana i oczekiwań grupy docelowej. Skontaktuj się z naszą agencją copywriterską i opowiedz, jakie dzieło chcesz zrecenzować, a nasz copywriter przygotuje porywający tekst.