Co to jest pytanie retoryczne? Definicja, funkcja, przykłady

Czy warto stosować różnego rodzaju figury stylistyczne, do budowania napięcia i wzmacniania przekazu treści marketingowych? Zdecydowanie tak. Dzięki różnym zabiegom tekst staje się ciekawszy, bardziej zrozumiały i zapadający w pamięć. Figurą, która jest często stosowana przez copywriterów w czasie przygotowywania contentu jest pytanie retoryczne. Co oznacza pytanie retoryczne, jakie ma funkcje i czym pytanie tendencyjne różni się od pytania retorycznego?

Nie zawsze trzeba odpowiadać na każde zadane pytanie. Niekiedy odbiorca treści może odpowiedzieć sobie na nie sam, a w wielu przypadkach odpowiedź jest tak oczywista, że nie ma sensu jej przytaczać. Pytanie retoryczne opiera się na tych elementach.

Pytanie retoryczne – co to takiego?

Co to jest pytanie retoryczne? To specjalna figura stylistyczna, oparta na retoryce, która jest pytaniem nie wymagającym odpowiedzi. Opiera się zwykle na oczywistych faktach. Odpowiedź najczęściej pojawia się w samym pytaniu lub jest ona tak czytelna, że czytelnik jest w stanie (w kontekście treści lub za pomocą analizy pytania samego w sobie) wskazać rozwiązanie samodzielnie.

Najczęściej pytania retoryczne mają głębszy sens filozoficzny, skłaniają też do głębszych przemyśleń na określony temat. W znacznym stopniu zwracają uwagę na dany fragment tekstu, skłaniając odbiorcę do zatrzymania się i poszukania odpowiedzi na określone zagadnienie. Dobrze dobrany przykład pytania retorycznego pozwala na istotne wzmocnienie fragmentu tekstu.

Pytanie retoryczne – funkcja i wykorzystanie w tworzeniu contentu

Wiesz już, co oznacza pytanie retoryczne. Jakie funkcje ma stosowanie tej figury stylistycznej? Może w znacznym stopniu zmienić odbiór treści, w tym także tej stosowanej w marketingu. Dotyczy to każdego rodzaju tekstów, od tekstów blokowych, przez opisy produktów, kategorii, krótkich sloganów, haseł kampanii, a także treści w mediach społecznościowych.

• Skłania do głębszych, rozszerzonych przemyśleć na dany temat – pytanie retoryczne sprawia, że odbiorca dłużej zastanawia się nad sensem wypowiedzi, samodzielnie odpowiadając na dane pytanie.
• Pozwala zwrócić uwagę odbiorcy na określony fragment tekstu – stosowanie pytań retorycznych sprawia, że odbiorca jest zainteresowany danym fragmentem tekstu, a dzięki temu np. może zwrócić uwagę na wskazany tam produkt.
• Wzmacnia siłę wypowiedzi, podkreślając wagę określonych przemyśleń – pozwala na zaznaczenie wagi danego fragmentu tekstu. Pytanie może podkreślić, że jest on w całej treści najbardziej istotny lub ma ogromne znaczenie dla innych części tekstu.
• Wywołuje skupienie odbiorcy, pozwala zapamiętać daną treść – wpływa skutecznie na zapamiętanie treści, działa podprogowo na odbiorcę i może przełożyć się później na kwestie współczynnika konwersji.
• Wskazuje kontrast między dwoma przykładami – umożliwia zastawienie dwóch przeciwstawnych myśli, wzmacnia kontrast w treści, co ułatwia uwypuklenie zalet produktu lub usługi.
• Ułatwia wdrożenie ironii, sarkazmu, perswazji itd. – dzięki temu sprawia, że tekst staje się dużo ciekawszy, bardziej różnorodny, a co za tym idzie, lepiej przyswajany jest przez odbiorcę.

Przykład pytania retorycznego w praktycznym zastosowaniu

Zacznijmy od przykładu z odpowiedzią na pytanie. Pytanie retoryczne wprawdzie jej nie wymaga, ale zasada stosowania pytań tego nie zabrania. Stosowanie pytań retorycznych z odpowiedzią może wzmocnić fragment tekstu. Ma istotne zastosowanie w przekazie marketingowym.

• Przykład:

Czy jesteśmy w stanie wykonać to zlecenie dla Ciebie? Oczywiście!

Co jasne, już pierwszy człon w tekście marketingowym sugeruje, że dana firma jest w stanie wykonać usługę dla odbiorcy. Drugi człon (słowo „oczywiście” z wykrzyknikiem) wyłącznie wzmacnia tekst i podkreśla, że firma może wykonać wszystko, co zleci mu klient.

Innym przykładem zastosowania pytania retorycznego w treści marketingowej jest podkreślenie wagi tekstu, przy wskazaniu kontrastu i potrzeb odbiorcy.

• Przykład:

Czy irytuje Cię brak pamięci w Twoim telefonie?

Pytanie retoryczne pozwala w ten sposób na wskazanie wady poprzedniego produktu (w domniemaniu, że poprzedni telefon miał za mało pamięci wbudowanej), przy jednoczesnym podprogowym przekazaniu, że nowy, proponowany sprzęt ma wystarczająco dużo gigabajtów do wykorzystania dla użytkownika.

Dzięki pytaniom retorycznym twórca może też zwrócić uwagę na określony fragment tekstu i zachęcić do pozostania przy nim na dłużej. Najczęściej w tym celu wykorzystuje się banalne, oczywiste pytania, które dają odpowiedź twierdzącą dla większości, a niekiedy wszystkich czytelników.

• Przykład:

Kto z nas nie chciałby być zdrowym i silnym przez wiele lat?

Odpowiedź na to pytanie jest oczywista. Każdy chciałby być jak najdłużej zdrowy i silny. Jeżeli oferujemy np. suplementy diety, możemy po zastosowaniu tego środka stylistycznego wymieniać zalety produktu, które wpływają na witalność użytkownika. Odbiorca treści zwróci na ten fragment większą uwagę, właśnie ze względu na kwestię zastosowania pytania retorycznego.

Pytanie tendencyjne, a retoryczne – najważniejsze różnice

Pytanie retoryczne bywa niekiedy mylone z pytaniem tendencyjnym. Czym jest pytanie tendencyjne? To tzw. pytania pułapki, które ułatwiają wykorzystanie ich „przeciwko” odbiorcy. Każda odpowiedź sprawia, że odbiorca jest zaangażowany w dalsze śledzenie treści. Przykładem takiego pytania może być np. „Czy nadal uważasz, że nie warto uczyć się języków?”.

Odbiorca odpowiadający „nie” jest już przekonany, że należy uczyć się języków obcych, ale wcześniej miał inne zdanie. Z kolei, jeżeli odbiorca odpowiada „tak”, nadal nie jest przekonany do nauki np. języka angielskiego. To daje możliwość przekonania go do wykupienia określonego szkolenia.

Pytanie retoryczne, w przeciwieństwie do pytania tendencyjnego ma tylko jedną odpowiedź i jest ona raczej oczywista. Nie służy do kontrowania przekonań użytkownika z zawartością treści, a wzmocnienia jej przekazu. W czasie tworzenia contentu, dobrze jest mieszać tymi środkami stylistycznymi, aby urozmaicać tekst i zainteresować odbiorcę treści.